Những căn nhà bán thông qua vi bằng đa phần đều xây dựng trái phép hoặc sai phép, chính vì vậy, có thể bị chính quyền cưỡng chế bất cứ lúc nào.
Mua nhà giá rẻ…
Các quận huyện vùng ven TPHCM thường diễn ra khá rầm rộ việc mua bán những căn có diện tích khoảng 20m2 gồm 1 tầng trệt và 1 lầu với giá cực rẻ 300-500 triệu. Điểm khác biệt của các giao dịch mua bán nhà này là không chuyển nhượng mua bán tại Phòng Công Chứng và cũng không có sổ đỏ mà chỉ có 1 loại giấy tờ được gọi là “vi bằng”.
Vi bằng là gì?
Vi bằng là biên bản do Văn phòng Thừa Phát Lại tại địa phương cấp, ghi nhận vào một ngày giờ, địa điểm, giữa các bên liên quan có cam kết một nội dung nào đó với nhau.
Trường hợp mua bán nhà qua vi bằng, văn phòng Thừa phát lại chỉ làm chứng việc giao nhận tiền giữa bên mua và bên bán. Trong vi bằng còn ghi rõ: “Các bên tham gia tự chịu trách nhiệm về tính xác thực của văn bản giấy tờ liên quan”. Điều này có nghĩa, loại giấy tờ này chỉ có giá trị là bằng chứng ghi nhận việc giao nhận tiền chứ không có cơ sở để chứng thực quyền sở hữu căn nhà của người mua.
Mua nhà thông qua vi bằng là cực kỳ rủi ro
Do không có giá trị về pháp lý, người mua sẽ không có quyền sử dụng đối với tài sản đã bỏ tiền ra mua. Vì vậy, việc xây cất, sửa chữa, thế chấp hay chuyển nhượng nhà đều không được phép. Ngoài ra, đa phần những căn nhà bán theo diện này đều xây dựng trái phép nên có thể bị chính quyền cưỡng chế bất cứ lúc nào.
Dù hình thức mua bán nhà qua vi bằng tồn tại nhiều rủi ro, song trên thực tế, công tác quản lý tại các địa phương đang gặp nhiều khó khăn. Một đại diện chính quyền địa phương cho biết, giao dịch mua bán này là tự nguyện giữa bên bán và bên mua thông qua Thừa Phát Lại nên rất khó để quản lý.
Kết luận: Cần nhận thức rõ ràng là vi bằng được lập để ghi nhận sự kiện, hành vi nhưng phải là sự kiện, hành vi không vi phạm pháp luật và vi bằng do TPL lập là nguồn chứng cứ để tòa án xem xét khi giải quyết vụ án. Bên cạnh đó, trong quá trình đánh giá, xem xét giá trị chứng cứ của vi bằng, nếu xét thấy cần thiết, tòa án, viện kiểm sát có thể triệu tập thừa phát lại để làm rõ tính xác thực của vi bằng.
